jak długo
  • pełł, pielił czy plewił?
    14.01.2003
    14.01.2003
    W Innym słowniku przy czasowniku pleć jest nawiązanie do formy potocznej pielić, a pod plewić odniesienie do pleć. Która z tych form jest poprawna? Jak odmieniać te(n) czasownik(i) w czasie przeszłym? Czy forma plewić ma czas przeszły?
  • pierw – wpierw – najpierw
    12.09.2005
    12.09.2005
    Zastanawiają mnie losy wyrazu pierw. Słowniki określają go jako przestarzały bądź książkowy, zdawałoby się więc, że w mowie potocznej używany jest bardzo rzadko. Tymczasem jest on powszechnie stosowany, najczęściej przez ludzi młodych; zaobserwowałem, że już studenci używają go rzadko.
    Co ciekawe, jego używanie zwykle jest niemile widziane przez otoczenie; słowo pierw jest nielubiane przez polonistów, nierzadko wręcz tępione w szkołach i traktowane jak błąd językowy. Czy słusznie?
  • problematyczny tytuł filmu
    1.07.2013
    1.07.2013
    Czy zdania te są prawidłowe i równoznaczne?
    1. Aż rozdzieli nas noc.
    2. Dopóki noc nas nie rozdzieli.
    3. Zanim nas noc nie rozdzieli.
    4. Zanim rozdzieli nas noc.

    Trzecie zdanie jest tytułem filmu, jednak mam wątpliwości, czy jest prawidłowo skonstruowane.
  • problem z iściem
    13.01.2013
    13.01.2013
    Z czego wynika problem z formą iście utworzoną od czasownika iść? Argumenty za:
    – odnotowana przez Doroszewskiego;
    – w tejże postaci „oczywista” w przypadkach z przedrostkami (przyjście, wejście, dojście itd.; zmiana i w j jak dla idęprzyjdę, wejdę);
    – jest i potrzebna, i używana (fraza iścia do daje w Google 6880 trafień).
    A jakie argumenty decydują o niechęci słownikarzy do tej formy?
  • przewalczać [?]

    20.10.2023
    20.10.2023

    W artykule pt. „Problematyka muzyczna w najstarszych redakcjach benedyktynek w języku polskim” (S. Dąbek, Barok: historia, literatura, sztuka, Tom 4, Numer 2 (8) (1997) s. 67-74) cytuje XVII-wieczny starodruk, w którym pojawia się następujący zwrot dotyczący rytmu w śpiewie psalmów przez siostry zakonne: [śpiewać] „słów nieprzewalczaiąc”. Moja wątpliwość dotyczy znaczenia tego zwrotu. Współcześnie przewalczać, za SJP PWN, oznacza «walcząc, przezwyciężyć coś». Zatem w tym kontekście interpretowałbym to jako „nie zniekształcając [słów]”. Jednak autor cytowanego artykułu interpretuje to jako „nie przedłużając”. Kto z nas ma rację? Czy słowo to zmieniło znaczenie?ły>

  • Raczej niebieska strefa
    31.05.2017
    31.05.2017
    Drodzy Eksperci!
    Proszę o wyjaśnienie, jak należy zapisywać sformułowanie 'niebieska strefa'/'niebieskie strefy' (strefa, gdzie żyje duży, znacznie większy niż przeciętny, odsetek stulatków i ponadstulatków – hmm, ciekawe, czy ten wyraz dobrze zapisałam) – czy od wielkich liter, a może pierwszy wyraz od wielkiej litery, a drugie nie, a może całość w cudzysłowie? Będę bardzo wdzięczna za podpowiedź.
    Z serdecznymi pozdrowieniami,
    Katarzyna
  • Rzeczowniki rodzaju męskiego o żeńskiej odmianie
    12.01.2016
    12.01.2016
    Szanowni Państwo,
    uprzejmie proszę o pomoc w scharakteryzowaniu wyrazów rodzaju męskiego (gramatycznego) odmieniające się wedle deklinacji żeńskiej? Czy to jednolita klasa rzeczowników?
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Zagadkowy frazeologizm z przymiotnikiem
    20.05.2019
    20.05.2019
    Szanowni Państwo,
    zwracam się do Państwa z następującym pytaniem: co znaczy wyrażenie chodzić z przymiotnikiem lub chodzić z przymiotnikiem do śmierci? Natknąłem się na nie w spisywanym ostatnio wywiadzie i nie jestem w stanie stwierdzić, co to wyrażenie oznacza i czy w ogóle występuje w języku polskim, czy też jest tylko jakiegoś rodzaju osobistym wyrażeniem.
    Będę bardzo wdzięczny za odpowiedź.

    Serdecznie,
    Marcin Krassowski
  • zeszło komuś
    1.03.2010
    1.03.2010
    Czy poprawna jest forma: „Długo ci się zejdzie?”, czy powinno być: „Długo ci zejdzie?”?? Czy może obie są poprawne?
  • Zmieniło się?
    31.01.2009
    31.01.2009
    Szanowni Państwo!
    Chodzi mi o słowo dealer. W szkole handlowej uczono mnie, że to element pewnej struktury: producent – dealer – hurtownik – detalista (sklep) – klient. Według Państwa definicji słownikowej jest to w zasadzie każdy handlowiec. W potocznej i powszechnej polszczyźnie to każdy sprzedawca samochodów oraz uliczny (detaliczny) sprzedawca narkotyków. Dealer nie prowadzi sprzedaży detalicznej! To jak to w końcu jest? Źle mnie uczono? Zmieniło się?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego